-
Sarrera
Sare historiaren azkeneko 20 urteak Internet itzulerarekin markatuak izan dira. Internet ezaguera komunikatzeko, sortzeko, zabaltzeko, hobetzeko eta editatzeko ingurune bat bezala ulerturik dago. WWW-a gaur egungo komunikazio garapenaren hasiera delakoan gaudela esaten dugu hainbat arrazoiengatik: lehendabizi, doako sarbidea duen teknologi bat bezala zabaldu zelako; gero, WWW-a informazioa trukatu eta partekatzeko komunikazio tresna bezala sortu zelako.
‘Punto com’ enpresen booma eta bere ondorengo gainbehera 2000 urtearen hasieran, sarearen ahultasunak agerian utzi zituen, baina baita bere sendotasunak ere. Guztiok sarean informazioa sartzeko, sortzeko eta ekoizteko aukera izateak nobedade bat izan zen. Horren ondorioz, etapa hau ezagupen askearen, lankidetzaren eta Web 2.0-aren etapa bezala ezagutu izan da.
1.1.1. Web 1.0
Web hau era estatiko batean informaziora sartzeko tresna bezala erabiltzen zen; hau da, informazio bilketa moduan. Hezkuntzan Web 1.0 erabiltzea ezarri zuen hezkuntza-ereduaren ezaugarriak hauek dira:
- Irakurketarako eta estatikoa den informazioan sartzeko web bat bezala ulertzen da.
- Banakako adimena: sarean argitaratutako informazioan indibidualizatua eta pertsonalizatua.
- Sareen erabilera ikaskuntza tresna bezala heziketa informalean.
- Sarbide, bilaketa, aukeraketa eta elaboraziorako estrategiak.
1.1.2. Web 2.0
Web honek garrantzitsuak diren aldaketak eta aurrerapenak ekarri zituen sareko komunikaziora. Heziketaren ikuspuntutik, web 1.0tik Web 2.0ra eman den jauzia hezkuntza-modelo berri bat osatu zuen eta ezaugarria hauek ditu:
- Web 2.0 irakurketa eta idazketarako web bat da eta helburu komun bat duten erabiltzaileen artean sortua eta mantenduta dago.
- Web 2.0 heziketa formalean integratu egiten da ikasleek informazioa komunikatu, sartu, editatu, hobetu, partekatu, baloratu eta eraikitzeko espazio bat sortuz.
- Sarean dauden zerbitzu eta baliabideetan oinarritutako heziketa.
2.Sareko baliabideen sailkapena
Gaur egun gauza guztietarako tresna eta zerbitzuak esistitzen dira, baina nola dakigu beraien esistentziaz? Eta garrantzitsuagoa nola dakigu horietako zeintzuk erabili behar ditugu hezkuntzan? Irakaslearen zeregin nagusia, egoera didaktiko bat planteatzea da.
2.1. Espazio-denbora aldagaiaren araberako sailkapena
- Komunikaziorako tresna sinkronikoak. Nahiz eta irakasle eta ikasleak fisikoki leku berdinean ez egon, aldi berean mezu trukaketa egitea ahal dute,
- Komunikaziorako tresna ia sinkronikoak. Bi subjektu edo gehiago aldi berean konektatuak daudenean eta hitzezko kode idatziez eraikitako mezuak bidaltzeko eta jasotzeko erabiltzen dituzten tresnak dira. Chat-a izan daiteke horietako tresna bat.
- Komunikaziorako tresna asinkronikoak. Nahiz eta ikasleak eta irakasleak denbora eta espazio berdinean ez egon, beraien artean komunikatzen uzten dituzten tresnak dira.
- Komunikaziorako tresna para-asikronikoak. Sare espazio berdinean baina denbora ezberdinean ematen den komunikazioa da.
2.2. Erabilitako ikur-sistemaren araberako sailkapena
Baliabideak hezkuntzan integratzeko bi funtsezko irizpide kontutan hartu behar dira; alde batetik, ikasleen ezaugarriak eta beste aldetik, erabilitako ikur-sistema. Sailkapen hau ikasleen perfilera egokitzen diren tresnak dira:
Testu-orientazioaren web baliabideak.
- Informazioan sartzeko eta bilatzeko baliabideak: web orrialdeak, hezkuntza-atariak, prentsa digitala, bilatzaileak…
- Edukiak editatzeko eta argitaratzeko baliabideak: blog-ak, wikiak
- Komunikaziorako baliabideak: chat, sare sozialak…
Ikus-orientazioaren web baliabideak.
- Informazioan sartzeko eta bilatzeko baliabideak: irudiak igotzeko, editatzeko eta ikusteko programak, Flickr, Picasa; bideoak ikusteko eta igotzeko programak, hala nola, Youtube.
- Edukiak editatzeko eta argitaratzeko baliabideak: irudiak sortzeko eta editatzeko programak, paint bezalakoa; bideoak editatzeko programak, keerpoof.
- Komunikaziorako baliabideak: bideokonferentziak egiteko edo elkarrekin marrazteko aplikazioak, Flockfraw adibidez.
2.3. Heziketa-funtzio edo erabileraren araberako sailkapena
2.3.2. Jane Hart-en ikaskuntzarako tresnen direktorioa
a)Heziketarako tresnak:klaseko lanak banatzeko, igotzeko, kudeatzeko eta jarraitzeko erabiltzen diren tresnak, adibidez, Moodle, Jing eta Elgg.
b)Zuzenean dauden tresnak: audio edota irudizko denbora errealeko bilerak eta hiru dimentsiotan egiteko erabiltzen diren tresnak. Adobe Connect Pro, Dimdim eta Second life adibidez.
c)Aurkezpen eta dokumentuentzako tresnak: odf, e-book, dokumentuak edo aurkezpenak sortzeko eta partekatzeko erabiltzen diren tresnak, hala nola, Word eta Power point, Writer eta Impress OpenOffice, Google Docs, Prezi…
d)Blog, wiki eta web orrialdeen tresnak: Blogak (WordPress, Blogger), web orrialdeak (Adobe Flash eta Google site) eta wikiak (PBworks, Wikispaces, wetpaint) sortzeko tresnak dira.
e)Bideo, audio eta irudien tresnak: irudiak editatzeko tresnak (Photoshop, Paintshop Pro), irudiak (Flickr, Picasa), audioak (iTunes) eta bideoak (Youtube, Teachertube) kudeatzeko aplikazioak, audioak editatzeko tresnak (audacity) eta screencasts sortzeko tresnak (camtasia, screener).
f)Mikroblogging tresnak: Twitter da nabarmenena, hezkuntzarako tresna hoberena izanik.
g)Elkarlaneko tresnak: Delicius, Google Calendar, Wikipedia, Google Maps, FriendFeed
h)Elkarlanerako sare sozialak: Facebook, Likedln, Google Apps, eta BaseCamp.
i)Nabigatzaileak, erreproduzitzaileak eta irakurgailuak: edukietan sartzeko eta saretik nabigatzeko tresnak, adibidez, Google Reader, Google Alerts, Dropbox…